embodiment

Embodiment als leiderschapsinstrument

Embodiment betekent belichaming. Het gevolg van embodiment is dat je stevig staat als het hard waait, dat je draagkracht groter is en dat je een heldere boodschap neerzet. Ook als die ongemakkelijk is. Essentieel voor leiders en begeleiders.

Embodiment in de praktijk

De deelnemers van het team dat ik begeleid zijn tegendraads en lacherig. Mijn opdracht is om dit team diepgaand met elkaar in gesprek te laten gaan over gevoelige zaken die moeilijk bespreekbaar zijn. Vertrouwen ontbreekt nog volledig. Sommigen kiezen ervoor niet mee te doen met de eerste oefeningen, maar wel commentaar te geven op de anderen. Een mooie gelegenheid om mijn eigen technieken rondom stevig staan in intense situaties in de praktijk te brengen!

Ik ga letterlijk stevig staan, voel mijn lichaam, check mijn adem en ben me bewust van de ruimte om me heen. Ik kies ervoor om aan te sluiten op de bestaande sfeer en introduceer een hilarische loopoefening waarin veel te lachen valt. Na afloop vraag ik het team of er altijd zoveel gepraat en gelachen wordt als ze samen oplopen in het werk. En in hoeverre ze het idee hebben dat non-verbaal contact een rol speelt bij samenwerking. Op dat moment ontstaat de rust om uit te wisselen over dingen die ongezegd zijn gebleven.

Herken je dit soort ongemakkelijke situaties in je rol van begeleider of teamlid? Hoe zorg je er op dit soort momenten voor dat er een kantelpunt ontstaat? In de eerste plaats door zelf helemaal aanwezig te blijven, met je volledige potentieel. Embodiment is daarvoor de sleutel. In onze pijlsnelle wereld heb je niet alleen je hoofd, maar ook andere vaardigheden nodig om effectief af te stemmen, zodat je vernieuwing en opening kunt brengen waar dat nodig is.

Wat is embodiment?

‘Embodiment’ is essentieel voor leiders en begeleiders. Het woord betekent belichaming. Het gevolg van embodiment is dat je stevig staat als het hard waait, dat je draagkracht groter is en dat je een heldere boodschap neerzet, ook als die ongemakkelijk is.

Elk lichaam houdt van beweging en geen enkel lichaam is gebaat bij stagnatie – of dat nu een individueel lichaam is of een ‘sociaal lichaam’ in de vorm van een groep. De meeste lichamen zijn zich nauwelijks bewust van de mogelijkheden die embodiment biedt. Ze kennen die mogelijkheid niet of onvoldoende.

Drie redenen om als leider embodiment te leren inzetten:

  1. Embodiment is een manier om helemaal aanwezig te blijven bij de mensen die je begeleidt, ook op spannende momenten. Dat maakt dat je kunt kiezen hoe je antwoordt op situaties en hoe je anderen beïnvloedt met jouw aanwezigheid. Momenten dat je jezelf dreigt te verliezen zijn bij uitstek een uitnodiging om je lichaamsbewustzijn in te zetten. Lukt dat je? Dan zal je een krachtige bijdrage leveren!
  1. Je kunt embodiment inzetten om je eigen kalmte, energie en afstemming te vinden. Daarnaast kan je met jouw embodiment ook anderen helpen om hun balans, eigenheid en betrokkenheid te ontdekken. Jouw staat van zijn heeft een directe invloed op die van anderen.
  1. Embodiment biedt de mogelijkheid om oefeningen in te zetten als metafoor. Wat er gebeurt in een lichaamsgerichte oefening, spiegelt feilloos wat er gebeurt in de dagelijkse realiteit van teams en individuen. Daardoor kunnen er in de nabespreking inzichten ontstaan die voorheen verborgen bleven.

Kortom: wanneer je als leider of begeleider niet alleen je hoofd, maar ook je lichaamsbewustzijn inzet, sta je merkbaar sterker in uitdagende situaties. Je hebt meer informatie over wat zich afspeelt in de groepen of individuen die je begeleidt. Je maakt wezenlijk contact. Dat helpt om te handelen voorbij verwarring & chaos. Je zult dan als begeleider een sterke leeromgeving neerzetten. Embodiment mobiliseert je kracht, je talent voor verbinding en je compassie.

Download de oefening: je lichaam spreekt de waarheid

Embodied Learning biedt praktische oefeningen, ervaringen en technieken om je embodiment te versterken door je lichaamsbewustzijn te vergroten. Dat maakt dat je zinvolle en diepere resultaten bereikt met de mensen die je begeleidt. Download hier de oefening ‘je lichaam spreekt de waarheid’ uit mijn boek Stevig staan in intense situaties.

Social Presencing Theater

Social Presencing Theater

Steeds meer leiders willen hun fysieke intelligentie bewust inzetten in het werk. Een goed idee, want daar valt veel winst te halen! Lichaamsbewustzijn is een ingang naar meer informatie, meer impact en minder hard werken in situaties van verandering. Social Presencing Theater is een methode die helpt om je lichaam als leider optimaal in te zetten. Daarom is het een belangrijke pijler van Embodied Learning. 

‘To become a leader we first have to learn how to be a human being’ Peter Senge

Social Presencing Theater

Social Presencing Theater (SPT) is een vernieuwende, ervaringsgerichte methode die je leert om lichaamsbewustzijn in te zetten als leiderschapsinstrument. Ik nam in 2013 met veel enthousiasme deel aan de eerste opleiding SPT bij de toen 70- jarige choreografe Arawana Hayashi in New York. Sindsdien werk ik ermee in workshops, mijn programma Embodied Learning en in organisaties. De methode heeft mijn kijk op mezelf, op organisaties en op de wereld ingrijpend veranderd.

SPT werd ontwikkeld aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT), door Arawana Hayashi samen met Otto Scharmer van Theory U. SPT laat verborgen dynamieken en mogelijkheden zien in personen, teams en organisaties. Het geeft pijlsnel inzicht in situaties en mogelijkheden voor verandering.

In een artikel in Strategy and Business beschrijft Otto Scharmer de methode als volgt: “It is a method for helping organisations and larger social systems to get in touch with the knowledge they already have about the deep interpersonal structures that inhibit real changes from happening.”

Social Presencing Theater betekenis 

‘Social’: Social Presencing Theater is sociaal omdat het in essentie gaat over de verbinding met jezelf en met anderen. Het laat veel zien over ons gedrag binnen de sociale netwerken waarin we bewegen, en over onderlinge verbondenheid. Het helpt individuen, teams en organisaties om de samenwerking te verbeteren en zinvolle verandering tot stand te brengen.

De term ‘Presencing’ verwijst naar een combinatie van ‘presence’ (aanwezigheid) en ‘sensing’ (waarnemen), zoals geïntroduceerd door Peter Senge en verder toegepast door Otto Scharmer van TheoryU. ‘Presencing’ verwijst ook naar present zijn: helemaal aanwezig zijn in het hier en nu. Door bewuste waarneming via al je zintuigen en je intuïtie, leer je aanwezigheid zonder terughouding. Hierdoor maak je contact met je volledige potentieel en de mogelijkheden van de situatie waarin je je bevindt. SPT geeft dus informatie over je eigen potentieel, dat van je team en je organisatie.

Het woord ‘Theater’ wordt gebruikt in de oorspronkelijke (oud-Griekse) betekenis van het woord, namelijk ‘een plaats waar je iets te zien krijgt dat betekenis heeft’. SPT gaat niet over acteren, maar over authentiek zijn. Het gaat niet over de interpretatie van lichaamstaal, maar over het waarnemen en inzetten van de unieke informatie die je lichaam geeft.

Eenvoudige oefeningen

SPT werkt met eenvoudige houdingen en bewegingen die je lichaamsbewustzijn versterken en inzicht geven in groepsdynamieken. De oefeningen geven direct toegang tot kennis die via je hoofd verborgen blijft. Soms is die informatie heel verrassend. Je lichaam kan bijvoorbeeld informatie geven over de toekomst: de oplossing van obstakels, duidelijkheid waar een situatie heen wil, inzicht in wat zich aan het ontwikkelen is. Dat helpt om de juiste besluiten te nemen, op het goede moment.

Social Presencing Theater werkt met drie lichamen: je eigen lichaam, het sociale lichaam waarin je je beweegt en het ‘lichaam’ van de aarde. Een nadere beschrijving van deze drie lichamen vind je in het interview ‘Lichaamsgericht luisteren loont voor leiders’.

Social Presencing Theater in beeld

Deze korte film geeft een beeld van Social Presencing Theater. Een video over de toepassing van SPT in het onderwijs vind je linksonder op de pagina Video van mijn website. Maar om werkelijk te doorgronden wat SPT is, moet je het aan den lijve ervaren!

Social Presencing Theater Training

Social Presencing Theater is een pijler van de Jaartraining Embodied Learning. Via deze link vind je de brochure, praktische informatie en ervaringen van deelnemers. 

Wil je kennismaken met Social Presencing Theater of de training volgen op een ander moment of locatie? Verzamel dan een groep van minimaal 6 personen en ik kom met plezier naar jullie toe.

In mijn boek ‘Stevig staan in intense situaties’ lees je meer over Social Presencing Theater.

Embodied-Leadership

Embodied Leadership

Embodied Leadership is een term die je de laatste tijd regelmatig tegenkomt. Het is ook de naam van de laatste workshop in mijn 7-daagse training Embodied Learning. Wat is Embodied Leadership en hoe kun je dat leren?

Over Embodied Leadership

Een voorbeeld: Barack Obama is tijdens zijn presidentschap te gast bij David Letterman voor een interview. Als hij tevoorschijn komt uit de coulissen, begint het publiek enthousiast te applaudisseren. Zodra Obama het genoeg vindt, bedankt hij het publiek en wijst met een kort en overtuigend gebaar dat Letterman kan gaan zitten. Hoewel Letterman de gastheer is, gehoorzaamt hij onmiddellijk. Het is volkomen helder wie in deze situatie de leider is. 

Obama’s gebaar is vriendelijk en duidelijk. Het is volledig congruent met zijn lichaamshouding en zijn uitstraling. Het komt op het juiste moment en past precies in de situatie. Dit is Embodied Leadership – belichaamd leiderschap – : congruent, passend, gefocust, doelgericht, rustig, duidelijk.

Het effect van Embodied Leadership

Embodied Leadership is waarachtig leiderschap. In het Engels klinken sommige termen nu eenmaal beter en beknopter dan in het Nederlands. ‘Embodied’ betekent letterlijk ‘belichaamd’. Je komt in hedendaagse leiderschapstrainingen ook de term ‘Embodiment’, belichaming tegen.

Het effect van deze vorm van leiderschap is impact, want waarachtigheid creëert invloed. Boodschappen worden immers niet alleen door middel van woorden overgebracht, maar ook via het lichaam en iemands uitstraling. Je voelt dat het klopt.

Een belichaamd leider communiceert vanuit zelfvertrouwen dat niet gebaseerd is op macht.

Kenmerken van belichaamde leiders

Er zijn drie belangrijke kenmerken van Embodied Leadership die je kunt trainen door middel van lichaamsgerichte oefeningen:

  • Verbinding: vanuit jezelf met je omgeving;
  • Diep luisteren: niet alleen met je oren, maar met je hele wezen;
  • Waarachtig spreken: als je werkelijk luistert, ga je anders spreken.

Het belichamen van leiderschap kan je trainen

Sommige leiders hebben deze kwaliteiten van nature. Je herkent ze direct. Hun leiderschap is oprecht en natuurlijk. Het goede nieuws is dat je belichaamd leiderschap kunt trainen. Dat kan aan de hand van Embodied Learning, waarin je persoonlijk leiderschap traint op basis van lichaamsgerichte oefeningen. Meer informatie over Embodied Learning vind je via deze link.

Begin 2021 verscheen mijn boek Stevig staan in intense situaties, Balans in je leiderschap met Embodied Learning. In dit boek vind je informatie en oefeningen over verbinding, diep luisteren en waarachtig spreken.

Als je aan den lijve wilt kennismaken met Embodied Learning doe dan mee aan de workshop ‘Stevig staan in intense situaties’ of de workshop ‘Sterker door obstakels’

Noot: het interview van Letterman met Obama is te zien op Netflix in het eerste seizoen van ‘My next guest needs no introduction with David Letterman’. 

Wil je leren over Embodied Leadership?

Download hier een mp3 met een oefening Embodied Learning. Het is een korte versie van een oefening uit mijn boek, over drie assen in je lichaam die je helpen om als leider of begeleider letterlijk en figuurlijk stevig te staan.

holding space

Holding Space voor leiders

Wat is Holding Space?

Holding Space is het scheppen van een veilige ruimte waarin mensen hun waarheid kunnen spreken en kunnen leren. Een essentiële leiderschapsvaardigheid dus. Maar hoe creëer je zo’n veilige ruimte in je groepen?

Ben jij als leider weleens helemaal beschikbaar voor iemands verhaal? Door te luisteren vanuit gelijkwaardigheid, zonder te oordelen of adviseren? Uit die ruimte ontstaan inzichten en oplossingen vanzelf. Dat scheelt een hoop energie! Als je op die manier aanwezig bent in je groepen, gaat de collectieve intelligentie in de groep het werk doen. Daarvoor is Holding Space een voorwaarde.

Waar komt Holding Space vandaan?

De term is internationaal bekend geworden door een blog van lerares, schrijver, coach en facilitator Heather Plett. De blog ging viraal in 2015, werd vertaald in meer dan 10 talen, in verschillende tijdschriften afgedrukt en geïntegreerd in onderwijsprogramma’s over de hele wereld. Sindsdien duikt het begrip overal op, ook in organisaties.

Holding Space grondhouding voor leiders

Holding Space is een grondhouding voor het maken van wezenlijk contact met jezelf en anderen, zonder veroordeling of advies. Je maakt ruimte voor wat er is door volledig aanwezig te zijn en de controle los te laten. Zo ontstaat ruimte voor transformatie, op persoonlijk en organisatieniveau.

Deze grondhouding vraagt openheid en bereidheid om diep te luisteren naar wat zich aandient. Zonder verwachtingen van waar het heen moet. Het is het tegenovergestelde van je ideeën opleggen. Centraal staat niet-weten en dat vraagt lef.

Je taak als leider is volledig aanwezig zijn, zodat alle deelnemers zich welkom voelen. Ook degenen die kritische geluiden laten horen. Als dit je goed lukt, ontstaat een ruimte waarbinnen nieuwe mogelijkheden en perspectieven zichtbaar worden. Voor alle deelnemers, inclusief voor jou als leider.

Vertrouwen op collectieve intelligentie

Het creëren van Holding Space is niet gemakkelijk. Als leider ben je namelijk volop gewend en getraind om in gesprekken precies het omgekeerde te doen van wat in de alinea hierboven beschreven staat.

Open luisteren is lastig. Observeer maar eens wat er in je gedachten allemaal langs komt als je luistert. Je hoofd zit vol met goed bedoelde adviezen, verwachtingen en oplossingen. Het vraagt oefening en geduld om te luisteren zonder oordelen. Je moet leren daadwerkelijk te vertrouwen op de intelligentie in de groep. Pas dan kun je loslaten en Holding Space faciliteren.

Het effect van Holding Space in groepen

  • Een sfeer van diversiteit en inclusiviteit
  • Obstakels en blinde vlekken lossen vanzelf op
  • Nieuwe perspectieven en mogelijkheden ontstaan moeiteloos
  • Iedereen neemt eigen verantwoordelijkheid
  • Er is ruimte voor verrassing en verwondering

Wil jij Holding Space leren faciliteren? 

Holding Space is een kernthema van het programma Embodied Learning. Download de brochure via deze link.

In mijn boek ‘Stevig staan in intense situaties’, lees je meer over Holding Space in de praktijk. Je kunt het bestellen via deze link. 

Ervaar wat Holding Space voor je kan doen

onderstroom

De onderstroom in het tweegesprek

In gesprekken gebeurt veel wat je niet ziet, maar onbewust waarneemt. Wanneer je een gesprek voert als leidinggevende of coach is het belangrijk om met deze onderstroom verbinding te maken, zodat er wezenlijk contact ontstaat. Hoe word je je bewust van die onderstroom? Dat en meer lees je in deze blog. 

 ‘Een van onze sterkste wapens is de dialoog’ – Nelson Mandela

Boven en onderstroom

Als leidinggevende of coach zijn tweegesprekken een belangrijk onderdeel van je werk. Je wilt graag een goede verbinding in je gesprekken. Die verbinding ontstaat niet alleen door woorden, de bovenstroom in het gesprek. Er is een onderstroom die nog veel belangrijker is dan de verbale uitwisseling. Verbinding met die stroom is essentieel om wezenlijk contact te maken. Bewustzijn van deze onderstroom kan je trainen aan de hand van gesprekken zonder woorden. Bij gebrek aan verbale inhoud is je aandacht vanzelf meer bij andere aspecten van de communicatie.

Verbinding met de onderstroom

Verbinding is niet eenvoudig te definiëren, maar we weten allemaal hoe het voelt wanneer er werkelijk contact is. Dat contact ontstaat niet alleen door woorden. In dit filmpje zie je hoe eigenaardig een gesprek met een robot verloopt. Je kan een robot wel woordjes leren en menselijke mimiek bijbrengen, maar er is geen sprake van echte verbinding. Die verbinding ontstaat in de onderstroom.

De opbouw van een dialoog

Een conversatie is opgebouwd uit geluid en stilte, net als muziek. Je kunt een gesprek zien als een dans, waarin stilte en spreken elkaar afwisselen in een ritme dat je samen maakt. Je antwoordt beurtelings op elkaars woorden. In een gesprek ben je vaak gericht op de verbale inhoud van een conversatie. Zelfs als je hebt geleerd om op de non-verbale communicatie te letten, gaat een gedeelte van de informatie aan je voorbij.

Behalve de woorden en lichaamstaal zijn er namelijk ook andere factoren die een rol spelen in een gesprek zoals de snelheid, de toon, de mate van aanwezigheid van de deelnemers, patronen van openheid en afsluiting. Elk gesprek is een unieke combinatie van een deze factoren. Die combinatie leidt tot een ervaring van verbinding. Een robot begrijpt dat niet.

Gedeelde taal creëren

Ieder mens heeft een eigen taal. In een tweegesprek op basis van verbinding, creëer je samen een gedeelde taal. Dat kan je trainen door middel van muziek of beweging. Kijk en luister naar deze muzikale top-improvisatie, waarin een inspirerende gedeelde taal ontstaat.

Embodied Listening

In mijn workshop Embodied Listening onderzoeken we de choreografie van het tweegesprek. Je voert een aantal gesprekken met simpele bewegingen in plaats van woorden. Vaak zijn die gesprekken betekenisvol, diepgaand, en soms wordt er enorm gelachen. Tijdens een gesprek zonder woorden val je namelijk uit je gewoontepatronen van luisteren en spreken. Je moet het hebben van je spontane invallen. Daarin wordt de onderstroom in het gesprek zichtbaar. Dat wat zich afspeelt tussen de woorden: de verbinding zelf, de essentie van wat we uitwisselen, de kwaliteit van de ontmoeting. Deelnemers vinden deze gesprekken één van de meest leerzame onderdelen van het programma Embodied Learning.

Wil jij de onderstroom in je gesprekken leren herkennen?

In mijn boek ‘Stevig staan in intense situaties’ kan je meer lezen over de onderstroom in gesprekken en in organisaties. Je kunt het bestellen via deze link. 

Thuiswerken in verbinding

Thuiswerken in verbinding: 7 tips

Nu we grotendeels en langdurig thuiswerken is het moeilijk om verbinding te voelen met je collega’s. Je ontmoet elkaar online voor overleg, maar je mist de gewone interactie, het praatje bij de koffiemachine, de humor, de informele ontmoeting op de gang. Voordat je het weet werk je alsmaar door zonder een gevoel van contact. Dat doe je op kantoor toch ook niet? 7 tips voor thuiswerken in verbinding.

De voordelen van thuiswerken kennen we nu wel: minder reistijd, een flexibele dagindeling, meer tijd voor je gezin. Maar om lekker te werken hebben we verbinding nodig met collega’s. Het is de moeite waard om daar tijd in te investeren, ook online. Onderzoek toont aan dat thuiswerken op termijn leidt tot minder betrokkenheid, stress en gevoelens van isolatie. Verbinding vergroot je werkplezier en het gevoel van onderling contact.

1. Zorg dat je goed in beeld bent

Zorg dat jij en je collega’s goed in beeld zijn: richt de camera op ooghoogte (leg een boek onder je laptop!), gebruik goede verlichting, breng je handen in beeld – want daar praat je ook mee. Zit in een wakkere houding: dat is goed voor je rug en het stimuleert jou en je collega’s om helemaal aanwezig te zijn. Bekijk hier meer tips voor thuiswerken met de focus op fysiek aanwezig zijn.

2. Merk op wat je ziet

Soms zie je details van de werkruimte waarin de ander aan het werk is. Misschien zie je een schilderij of een foto in beeld, een partner of een kind op de achtergrond, kleuren in het interieur die je opvallen, een kat die over het toetsenbord loopt. Besteed daar aandacht aan; het zijn allemaal vormen van contact die je niet hebt op kantoor.

3. Start met een koffiemoment 

Begin de dag met een gezamenlijk koffiemoment met je team. Op die manier start je de dag vanuit verbinding. Even een kwartiertje informeel bij elkaar zijn, ieder met zijn eigen koffie of thee. Voordat jullie aan het werk gaan even een geintje uitwisselen, luisteren hoe het met de kinderen is, of iets vertellen over je weekend. Informele ontmoetingen versterken de samenwerking en zijn van belang om op nieuwe ideeën te komen.

4. Zet stilte in

Neem drie minuten gezamenlijke stilte aan het begin van een online meeting met je team: om te landen, de overgang te maken, je adem terug te vinden en te focussen op het doel van jullie bijeenkomst. Dat komt de kwaliteit van de ontmoeting ten goede. (Dit werkt trouwens ook heel goed offline.)

5. Werk met check-ins

Start ieder overleg met een korte ( één woord) of langere check-in ( een paar zinnen) waarin iedereen kort vertelt hoe die er vandaag bij zit.  Je kan de check-in eventueel steeds een ander thema meegeven, zie bijvoorbeeld het punt hieronder. Je zult merken dat je overleg daarna in een meer ontspannen sfeer verloopt.

6. Blijf in beweging

Trap niet in de valkuil van gebrek aan beweging tijdens een thuiswerkdag. Maak minstens één keer per dag een wandeling en ga af en toe even staan. Neem de tijd om van collega’s te horen hoe zij in beweging blijven tijdens een thuiswerkdag. Wissel tips met elkaar uit. Misschien is er iemand uit je team die een korte bewegingsoefening kan begeleiden? Of organiseer samen een stappen-challenge: wie zet deze week de meeste stappen?!

7. Werk met iedereen!

Realiseer je tijdens een thuiswerkdag dat jij niet de enige bent achter die computer. Je werkt met je team voor je organisatie, die iets bijdraagt aan de wereld. Sterker nog: in het hele land en op de hele wereld zijn op ieder moment mensen thuis aan het werken. Als je je daarvan bewust bent, dan ben je tòch samen aan het werk.

In mijn boek ‘Stevig staan in intense situaties’ staan oefeningen om in balans te blijven in intense tijden. Je kunt het bestellen via deze link. 

Meer thuiswerktips? Workshop: lichaamsbewust online gaan

Wil je meer praktische lichaamsgerichte tips die direct een verschil maken? Voor je energie, je uitstraling en je concentratie achter het scherm? Geef je dan op voor de workshop Lichaamsbewust online gaan. Deze workshop is ook heel geschikt als eerste kennismaking met Embodied Learning.

Je kunt ook deelnemen met je team of een aantal collega’s – dan bepalen we samen een datum.

moeite met thuiswerken tips

Moeite met thuiswerken? 8 tips om je energie te managen

Thuiswerken kost moeite: het vraagt inspanning en geeft weinig inspiratie. Het is een hele kunst om je energie niet te verliezen tijdens een dag achter het beeldscherm. Al dat Zoomen, werken met Teams en de hele dag stilzitten achter je computer of laptop. Lichaamsbewustzijn is de oplossing. Hieronder 8 praktische tips om als thuiswerker je energie en concentratie te optimaliseren. 

Welverdiende Inspiratie voor thuiswerkers

Een werkdag achter de computer is vermoeiend. Lichaamsbewustzijn levert direct energie op, waardoor je flexibel en geconcentreerd kunt blijven werken. Mijn boek Stevig staan in intense situaties gaat over lichaamsbewustzijn als instrument om krachtig en ontspannen aanwezig te zijn. Hieronder mijn tips, die je helpen om je energie te managen achter de computer.

1. Voel je lichaam

Heb je de neiging naar voren of naar achteren te leunen terwijl je werkt? Dat zorgt voor energieverlies en rugklachten. Zorg dat je rechtop zit, voel je rug tegen de stoelleuning, je billen op de stoel en je voeten op de grond. Dit is de eerste stap in je energiebehoud.

2. Ontspan je ogen

Het is onnatuurlijk om steeds naar dezelfde afstand te kijken. Dat kan hoofdpijn en nekklachten opleveren. En vermoeide ogen. Kijk af en toe even over het scherm heen en ontspan bewust je ogen. En als je een kop koffie of thee pakt: knijp je ogen even samen en laat dan de spierspanning rondom je ogen los. Dat scheelt!

3. Beweeg op je stoel

Je lichaam is niet gebouwd op langdurig stilzitten in dezelfde houding. Je kunt achter de computer meer bewegen dan je denkt. Zorg dat je af en toe anders gaat zitten, beweeg even met je schouders, laat je armen los hangen, schud je handen, beweeg je benen, draai je enkels of wiebel met je tenen. 

4. Pauzeer regelmatig

Pauzeren zorgt ervoor dat je doorstroming en concentratie op peil blijven. Even rekken en strekken of buiten lopen is een goede onderbreking, al is het maar een paar minuten. Laat je niet verleiden om tijdens zo’n korte pauze met je telefoon bezig te zijn. Je kunt je vitaliteit stimuleren door je lichaam los te kloppen met je vuisten. Roffel op je borst, klop je schouderspieren, je armen en dan de rest van je romp. Geef goed aandacht aan je billen en je benen, vooral je kuiten. Je hebt er maar 30 seconden voor nodig, maar je merkt direct een positief effect op je energiehuishouding. Kijk naar deze korte video met oefeningen die ik heb gemaakt om je energie op te laden. 

5. Luister écht

Luisteren is een kunst, helemaal als je in een virtueel overleg zit. Laat je aandacht zijn bij degene die praat, zonder ondertussen met je telefoon, met andere dingen of gedachten bezig te zijn. Ontspan daarbij zoveel mogelijk je lichaam, vooral je borst en je buik. Je zult merken dat echt luisteren je energie en concentratie vergroten. Bovendien heeft je aandacht een positief effect op de mensen naar wie je luistert.

6. Adem

De meeste thuiswerkers hebben de neiging hun adem in te houden. Herken je dat? Let maar eens op als je aan het typen bent. Tijdens een overleg kan je makkelijk oefenen om rustig en diep te ademen als je niet aan het woord bent. Leg eventueel een hand op je buik, er is niemand die het ziet 😉

7. Vergroot je ruimte

Achter de computer ben je vooral gericht op je scherm. Beeldschermen maken dat je de ruimte om je heen vergeet, want je focus is naar voren gericht. Richt je aandacht gedurende je werkdag minstens 1x per uur bewust op de ruimte achter en naast je. Je blijft energieker als je je af en toe herinnert dat je niet alleen een voorkant, maar ook een achterkant en zijkanten hebt. 

8. Maak verbinding

Online verbinding voelt vaak niet als contact. Ik hoor van veel mensen dat ze hun collega’s missen. Na afloop van een dag kan het voelen alsof je niet echt hebt geleefd. Sommigen vertellen dat ze de zin van hun werk niet meer zien. Op je thuiswerkplek vergeet je soms waar je het voor doet. Maar als je verbinding maakt met je eigen lichaam, heb je meer contact met de mensen waarmee je samenwerkt. Zelfs als er een scherm tussen zit. 

Meer thuiswerktips? Workshop: Lichaamsbewust online gaan

Wil je meer praktische lichaamsgerichte tips die direct een verschil maken? Voor je energie, je uitstraling en je concentratie achter het scherm? Geef je dan op voor de workshop Lichaamsbewust online gaan. Deze workshop is ook heel geschikt als kennismaking met Embodied Learning.

Je kunt ook deelnemen met je team of een aantal collega’s – dan bepalen we samen een datum.

Embodied Learning Paula Kolthoff

Wat is Embodied Learning?

Embodied Learning voor professionals is het versterken van persoonlijk leiderschap via de intelligentie van je lichaam. Je leert navigeren op de signalen van je lichaam. Dat vergroot je sensitiviteit en je verbinding met anderen. Daardoor krijg je meer toegang tot je creativiteit, je directe waarneming en je intuïtieve kennis. Zo kan je werken met hoofd, hart én buik.

Waar komt Embodied Learning vandaan?

De term Embodied Learning wordt in het onderwijs gebruikt voor leren via het lichaam. Ik gebruik de term voor leren over persoonlijk leiderschap via je lichaamsbewustzijn.
Leiderschapsvaardigheden als afstemmen, creativiteit en vertrouwen op je intuïtie kan je niet leren uit een boekje. Embodied Learning leert je om leiderschap te belichamen. Daardoor werk je minder hard met meer resultaat.

Wat brengt Embodied Learning je?

In ontwikkeltrajecten, waaronder leiderschapstrajecten, wordt steevast een belangrijk aspect over het hoofd gezien: de kracht van lichaamsbewustzijn. En dat terwijl daar zoveel winst valt te halen. Lichaamsbewustzijn versterkt je authentieke leiderschap. Door lichaamsbewustzijn te ontwikkelen ontstaan overzicht, besluitvaardigheid, innovatiekracht, creativiteit, stabiliteit en werkplezier.

Wat is het effect?

We leven in een razendsnel tempo, waarin alles voortdurend in verandering is. Hedendaagse vraagstukken zijn complexer dan ooit tevoren. De tijd waarin we leven vraagt om ander leiderschap dan voorheen: Embodied Leadership. Voor wezenlijke oplossingen is het belangrijk om af en toe te vertragen en stil te staan. Zodat je in contact komt met de intrinsieke wijsheid in jezelf, de situatie en de mensen met wie je werkt. Essentiële inzichten en waarachtige oplossingen ontstaan namelijk door niet alleen je hoofd, maar ook je talent voor verbinding en je intuïtie in te zetten.

“Ik doe veel minder tijdens de begeleiding van groepen. De mensen nemen daardoor vanzelf meer verantwoordelijkheid. Zo werk ik met meer plezier, overzicht en energie.” Een deelnemer aan het trainingsprogramma Embodied Learning.

Waarin verschilt Embodied Learning van ‘gewoon’ leren?

Embodied Learning is ervaringsgericht leren over persoonlijke leiderschap. Essentiële leerervaringen haal je immers niet uit boeken, maar uit belevenissen die je raken. Wat je leert via je lichaam, vergeet je niet meer.

In het onderwijs wordt lichaamsgericht leren ingezet om kinderen te helpen makkelijker te leren. Kinderen blijken de lesstof op school beter te onthouden als ze tegelijkertijd een concrete ervaring opdoen. Ze kunnen zich ook beter concentreren op school als ze genoeg beweging krijgen. Kijk naar deze veelomvattende en bevlogen TED-talk van neuro-wetenschapper Adele Diamond over effectief leren.

“Embodied Learning is wezenlijk anders dan cognitief leren: wat ik tijdens deze workshop heb ervaren blijft bij me. En wat Paula betreft: wat je ziet is wat je krijgt en wat je krijgt is wat je ziet. Ze is volledig congruent met wat ze vertelt.”
Wessel Ganzevoort, Emeritus Hoogleraar Organisatiedynamiek en Innovatie

Wat is het 7-daagse trainingsprogramma Embodied Learning?

De jaartraining Embodied Learning is een programma waarin je leert om lichaamsbewustzijn in te zetten om je persoonlijk leiderschap te versterken. Je krijgt een nieuwe invalshoek op leiderschap en leert op een organische manier beweging in gang te zetten. In de kern gaat het om synchronisatie van lichaam en geest. Als je lichaam en geest synchroniseert, ben je in contact met je volledige potentieel. Dat is geen truc, maar een ervaring die je leert herkennen en vervolgens kunt inzetten. Hier vind je meer informatie en de uitgebreide brochure.

Wat is Embodied Feedback?

Embodied Feedback is een aanpak die in Embodied Learning wordt gebruikt om de valkuilen van feedback geven te voorkomen.  Het gaat om feedback geven vanuit je fysieke waarneming, zonder oordelen. Dat is even oefenen, zeker voor degenen die getraind zijn in gebruikelijke manieren van feedback geven. Embodied Feedback geeft een waardevolle aanvulling en verdieping op wat je al doet. In deze blog vind je een korte beschrijving van Embodied Feedback.

Hoe stimuleert Embodied Learning collectieve intelligentie?

Door je lichaamsbewustzijn te vergroten, leer je niet alleen afstemmen op jezelf, maar ook op de groepen en organisaties waarin je beweegt. Zo krijg je toegang tot de collectieve intelligentie van de groepen die je begeleidt. Dat maakt dat er op een organische manier creativiteit, co-creatie en verantwoordelijkheid ontstaan. Lees meer over collectieve intelligentie.

Voor wie is Embodied Learning?

Er is grote behoefte aan leiders en begeleiders die werken met hoofd, hart en buik.  Mensen die met moed, liefde en waarachtigheid in hun werk staan. Professionals die beweging in gang kunnen zetten en houden. In zichzelf, en bij degenen met wie ze werken.

Wil jij werken vanuit die radicale zachtmoedigheid? In de workshops en het trainingsprogramma Embodied Learning inspireren trainers, (team)coaches, opleiders, bestuurders en managers elkaar. Professionals uit de zorg, het bedrijfsleven, de overheid, het onderwijs en de bankwereld.

“Als manager heb ik gezien dat de visie van onze organisatie niet werkelijk wordt belichaamd in mijn teams. Inmiddels zijn we aan het leren elkaar te bejegenen zoals we met onze cliënten willen omgaan.” Een deelnemer aan het trainingsprogramma Embodied Learning.

Embodied Learning, Social Presencing Theater en Theory U

Embodied Learning is onder andere gebaseerd op Social Presencing Theater (SPT). Hoewel de ingewikkelde naam van deze methode anders doet vermoeden, gaat het om lichaamsgerichte werkvormen die eenvoudig en toegankelijk zijn. SPT is oorspronkelijk ontworpen om Theory U ervaarbaar te maken. Theory U is een model voor duurzame verandering, vernieuwende samenwerking en innovatief leiderschap. Hier vind je meer informatie over Social Presencing Theater.

“Je lichaam bestaat uit zoveel onderdelen en bewegingen. Tegelijk is het één. Zo is het ook met het grotere lichaam van teams en organisaties. Als je er op die manier naar gaat kijken, verandert je aanpak. Dat is wat Embodied Learning teweeg brengt.” Miriam Luijken, Agile coach bij de Rabobank en deelnemer aan het 7-daagse trainingsprogramma.

MEER INFORMATIE?

Op de website www.embodiedlearning.nl vind je informatie over workshops, de Jaartraining Embodied Learning, persoonlijke coaching en Embodied Learning in organisaties.

In mijn boek Stevig staan in intense situaties lees je meer over Embodied Learning. Je kunt het bestellen via deze link. 

Pippi Langkous als rolmodel voor leiders?

Ik heb twee belangrijke rolmodellen: mijn autistische vriend Ralph en Pippi Langkous. Van beiden heb ik veel geleerd over persoonlijk leiderschap.

EEN ROLMODEL VOOR AANDACHT

In New York logeerde ik ooit bij een vriend en zijn autistische broer: Ralph. Eerst was ik een beetje bang voor hem. Dat veranderde al snel, want hij was weliswaar ongewoon, maar ook buitengewoon liefdevol.
Ralph leidde me rond in New York. Hij stelde mij voor aan de buschauffeurs, die hem vrijwel allemaal kenden. De busreizigers waren enigszins verbaasd als hij me voorstelde als zijn ‘goede vriendin uit Holland’. 

Hij liet me zien waar je het beste kleding kon halen (bij een soort leger des Heils). Hij wist in welke boekwinkel je gratis koffie kon krijgen en bladerde eindeloos in dezelfde reisgids, terwijl ik me vergaapte aan boeken met landen over de hele wereld. Ralph zorgde ervoor dat ik ‘de beste tandenborstel van heel New York’ vond, nadat hij me diverse drogisten had laten zien en alle tandenborstels van héél dichtbij had bekeken. Het was inderdaad de beste borstel die ik ooit heb gehad. 
 
We bezochten samen het Metropolitan Museum of Art, waar hij pijlsnel doorheen liep om me te laten zien welke objecten hij wel en niet mee naar huis wilde nemen. Onvergetelijk was ook die keer dat hij tegen etenstijd beloofde om voor me te koken. Hij ging ‘even’ naar de supermarkt aan de overkant, en kwam drie uur later terug met twee courgettes. De volgende dag vertelde de verkoopster mij dat hij altijd alle groente uitgebreid bekeek voordat hij iets kocht.
 
Mijn angst voor Ralph veranderde in respect. Hij is voor mij een rolmodel voor aandacht en geduld. Niets kan hem afbrengen van wat hij belangrijk vindt.

ROLMODELLEN VOLGENS JUNG

Rolmodellen kunnen inspireren om gewenste eigenschappen in jezelf te cultiveren. Volgens C.G. Jung wijst wat je in een ander bewondert, op een verlangen om die eigenschappen in jezelf te ontwikkelen. Leiders die ik bewonder om positieve eigenschappen zoals moed en vasthoudendheid zijn bijvoorbeeld Nelson Mandela en Mahatma Ghandi. 

VROUWELIJK ROLMODEL VOOR LEIDERSCHAP

Voor mij is Pippi Langkous een vrouwelijk rolmodel voor leiders. Ze inspireert om stevig te staan en vrij te bewegen. Ze staat voor wat ze doet en ze doet waar ze voor staat. En ze maakt bewegingen waar ze zichzelf en anderen mee verrast. Wil jij leren om stevig te staan en flexibel te bewegen in intense situaties? Via de link vind je alle informatie over de workshop Stevig staan!

Hieronder kan je 10 Pippi-tips downloaden in een poster op A4-formaat. Om op je bureau te leggen, aan een collega te geven of ergens op te hangen.

10 TIPS VOOR LEIDERS VAN PIPPI LANGKOUS

1. Op je paard blijven zitten, ook in lastige situaties

2. Moedig reageren als er zich obstakels aandienen

3. Staan voor wat je doet en doen waar je voor staat

4. Voor niemand bang zijn, en schurken onverschrokken tegemoet treden

5. Onverwachte vragen stellen en dito antwoorden geven

6. Durven zingen, ook al is het nog zo vals

7. Bewegingen maken waarmee je anderen (en jezelf) verrast

8. Op grote voet leven, maar niet naast je schoenen gaan lopen

9. Met volle aandacht luisteren en kijken 

10. En last, maar zeker niet least : veelvuldig vrolijk zijn zonder aanwijsbare reden

DOWNLOAD DE TIPS VAN PIPPI

stevig staan

Stevig staan in intense situaties

Leer stevig staan in intense situaties. Intense situaties zijn interessante leermomenten. In sommige van die situaties zijn we op ons best. Op andere intense momenten raken we uit balans. Wil jij leren steviger te staan in intense situaties?

Stevig staan in intense situaties

Iedere ochtend oefen ik verschillende soorten evenwichtshoudingen. Sommige daarvan zijn behoorlijk intens: ze vragen om concentratie en spiertraining. Het vergt dus een zekere inspanning om ontspannen te blijven staan. Fascinerend is dat je de ene dag stabieler staat dan de andere, zonder aanwijsbare oorzaak. Door dagelijkse oefening kan die stabiliteit enorm verbeteren.

Intense situaties zijn net als dit soort oefeningen een uitdaging voor je evenwicht. Het is een hele kunst om ontspannen te blijven staan. Dat maakt het juist zo interessant. Grotere en kleinere problemen in ons leven geven voortdurend de gelegenheid om te onderzoeken hoe je open, ruim en ontspannen aanwezig kan blijven. Vooral als het echt spannend wordt, bijvoorbeeld in tijden van Corona.

Wat is een intense situatie?

Intense situaties zijn er in alle soorten en maten. Van overkokende melk, tot een kind dat valt of een botsing met een onuitstaanbare collega op het werk. Om maar te zwijgen van Intense Situaties met een hoofdletter: geboorte, dood, ziekte, scheiding, faillissement, brand, of een pandemie. In je leven krijg je voortdurend grotere en kleinere uitdagingen voorgeschoteld die je uit evenwicht kunnen brengen.

Intensiteit geeft stress

Intense situaties roepen een stressreactie op in je lichaam. “Het stress-systeem is niet aangepast aan de uitdagingen van de moderne tijd”, zegt professor Witte Hoogendijk, hoogleraar en psychiater op het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Samen met journaliste Wilma de Rek schreef hij het boek Van Big Bang tot Burn Out. Ons stress systeem is evolutionair verouderd. Het was oorspronkelijk bedoeld als adequate reactie op levensbedreigende situaties, maar wordt nu voortdurend geprikkeld. Door psychologische stress, maar bijvoorbeeld ook door onze mobiele telefoon. Ons alarmsysteem reageert dus op stress-prikkels alsof het levensbedreigende situaties zijn. We hebben onnodig de neiging te bevriezen, vechten of vluchten.  Lees er meer over in dit artikel. 

Leren omgaan met intensiteit

In plaats van te bevriezen, vechten of vluchten, kan je leren omgaan met intensiteit. Dat gaat niet vanzelf. Daar is inspanning en concentratie voor nodig. Met andere woorden: je kan trainen om ontspannen aanwezig te zijn. Als je je spanningen leert doorgronden, ontdek je wat loslaten is.  Dan kan je ontspannen en wakker aanwezig zijn, ook in lastige situaties. Dat versterkt je persoonlijk leiderschap. Sterker nog: intense situaties worden een schitterende mogelijkheid om aanwezig te zijn vanuit je volledige potentieel.

Wil jij stevig staan in intense situaties?

Train jezelf om stevig te staan in de workshop ‘Stevig staan in intense situaties’ ! Er is een online variant en een live variant.

Lees mijn boek ‘Stevig staan in intense situaties‘.