Tag Archief van: luisteren

Generatief luisteren

Generatief luisteren: wat leiders kunnen leren van top-luisteraars

‘Wie wil dirigeren, moet niet vervuld zijn van zichzelf, maar van de muziek’
– Jaap van Zweden

Generatief luisteren is de meest onderschatte leiderschapsvaardigheid. Volgens Otto Scharmer zijn de meeste fouten die door leiders worden gemaakt te wijten aan een luistertekort. Een gebrek aan verbinding met wat er werkelijk speelt in een situatie. Diep luisteren brengt je in contact met de potentiële mogelijkheden in een situatie. Wat kan je als leider leren van top-luisteraars?

Generatief luisteren essentieel voor leiders

Scharmer onderscheidt 4 niveaus van luisteren, waarvan generatief luisteren de meest vernieuwende is. Het is een vorm van luisteren die je in contact brengt met wat er werkelijk speelt in een situatie. Door zo te luisteren krijg je informatie over de potentie in een situatie, over waar de situatie heen wil bewegen. Maar hoe leer je dat: “luisteren naar de potentie in een situatie”?

Dit soort luisteren doe je niet alleen met je oren maar met je hele lichaam. Ik noem dat Embodied Listening. Je kunt deze kwaliteit van luisteren trainen aan de hand van Embodied Learning.

Embodied Listening

Embodied Listening is een vaardigheid die je aantreft bij top-luisteraars. Top-luisteraars zijn zeldzaam binnen organisaties, maar je vindt ze veelvuldig onder muzikanten en voor het beroep van dirigent is luisteren met het hele lichaam een voorwaarde.

Luisteren met je lichaam

Evelyn Glennie is een voorbeeld van een muzikant die letterlijk luistert met haar hele lichaam. Deze begaafde percussioniste is doof sinds haar 12e jaar. Haar missie is om mensen werkelijk te leren luisteren.

Kijk en luister naar de TED talk ‘How to truly listen’  en leer van deze top-luisteraar over visie en doorzettingsvermogen, omgevingsbewustzijn, alleen durven staan en samenwerking.

Luisteren met impact

Dirigeren is een interessante en relevante metafoor voor leidinggeven. Een dirigent staat voor de leiderschapsuitdaging om een visie tot werkelijkheid te maken. Volgens dirigent Itay Talgam is het niet controle, maar partnerschap dat leidt tot de beste muziek. Het gaat erom dat ieders verhaal wordt gehoord. De impact van een leider schuilt niet in het grote gebaar, maar in de kracht van zijn visie en zijn aanwezigheid.

Kijk naar dit fascinerende filmpje waarin dirigent en top-luisteraar Talgam de effectiviteit onderzoekt van 6 belangrijke dirigenten uit de 20e eeuw.

Meer leren over luisteren?

holding space

Holding Space voor leiders

Wat is Holding Space?

Holding Space is het scheppen van een veilige ruimte waarin mensen hun waarheid kunnen spreken en kunnen leren. Een essentiële leiderschapsvaardigheid dus. Maar hoe creëer je zo’n veilige ruimte in je groepen?

Ben jij als leider weleens helemaal beschikbaar voor iemands verhaal? Door te luisteren vanuit gelijkwaardigheid, zonder te oordelen of adviseren? Uit die ruimte ontstaan inzichten en oplossingen vanzelf. Dat scheelt een hoop energie! Als je op die manier aanwezig bent in je groepen, gaat de collectieve intelligentie in de groep het werk doen. Daarvoor is Holding Space een voorwaarde.

Waar komt Holding Space vandaan?

De term is internationaal bekend geworden door een blog van lerares, schrijver, coach en facilitator Heather Plett. De blog ging viraal in 2015, werd vertaald in meer dan 10 talen, in verschillende tijdschriften afgedrukt en geïntegreerd in onderwijsprogramma’s over de hele wereld. Sindsdien duikt het begrip overal op, ook in organisaties.

Holding Space grondhouding voor leiders

Holding Space is een grondhouding voor het maken van wezenlijk contact met jezelf en anderen, zonder veroordeling of advies. Je maakt ruimte voor wat er is door volledig aanwezig te zijn en de controle los te laten. Zo ontstaat ruimte voor transformatie, op persoonlijk en organisatieniveau.

Deze grondhouding vraagt openheid en bereidheid om diep te luisteren naar wat zich aandient. Zonder verwachtingen van waar het heen moet. Het is het tegenovergestelde van je ideeën opleggen. Centraal staat niet-weten en dat vraagt lef.

Je taak als leider is volledig aanwezig zijn, zodat alle deelnemers zich welkom voelen. Ook degenen die kritische geluiden laten horen. Als dit je goed lukt, ontstaat een ruimte waarbinnen nieuwe mogelijkheden en perspectieven zichtbaar worden. Voor alle deelnemers, inclusief voor jou als leider.

Vertrouwen op collectieve intelligentie

Het creëren van Holding Space is niet gemakkelijk. Als leider ben je namelijk volop gewend en getraind om in gesprekken precies het omgekeerde te doen van wat in de alinea hierboven beschreven staat.

Open luisteren is lastig. Observeer maar eens wat er in je gedachten allemaal langs komt als je luistert. Je hoofd zit vol met goed bedoelde adviezen, verwachtingen en oplossingen. Het vraagt oefening en geduld om te luisteren zonder oordelen. Je moet leren daadwerkelijk te vertrouwen op de intelligentie in de groep. Pas dan kun je loslaten en Holding Space faciliteren.

Het effect van Holding Space in groepen

  • Een sfeer van diversiteit en inclusiviteit
  • Obstakels en blinde vlekken lossen vanzelf op
  • Nieuwe perspectieven en mogelijkheden ontstaan moeiteloos
  • Iedereen neemt eigen verantwoordelijkheid
  • Er is ruimte voor verrassing en verwondering

Wil jij Holding Space leren faciliteren? 

Holding Space is een kernthema van het programma Embodied Learning. Download de brochure via deze link.

In mijn boek ‘Stevig staan in intense situaties’, lees je meer over Holding Space in de praktijk. Je kunt het bestellen via deze link. 

Ervaar wat Holding Space voor je kan doen