In gesprekken gebeurt veel wat je niet ziet, maar onbewust waarneemt. Wanneer je een gesprek voert als leidinggevende of coach is het belangrijk om met deze onderstroom verbinding te maken, zodat er wezenlijk contact ontstaat. Hoe word je je bewust van die onderstroom? Dat en meer lees je in deze blog. 

 ‘Een van onze sterkste wapens is de dialoog’ – Nelson Mandela

Boven en onderstroom

Als leidinggevende of coach zijn tweegesprekken een belangrijk onderdeel van je werk. Je wilt graag een goede verbinding in je gesprekken. Die verbinding ontstaat niet alleen door woorden, de bovenstroom in het gesprek. Er is een onderstroom die nog veel belangrijker is dan de verbale uitwisseling. Verbinding met die stroom is essentieel om wezenlijk contact te maken. Bewustzijn van deze onderstroom kan je trainen aan de hand van gesprekken zonder woorden. Bij gebrek aan verbale inhoud is je aandacht vanzelf meer bij andere aspecten van de communicatie.

Verbinding met de onderstroom

Verbinding is niet eenvoudig te definiëren, maar we weten allemaal hoe het voelt wanneer er werkelijk contact is. Dat contact ontstaat niet alleen door woorden. In dit filmpje zie je hoe eigenaardig een gesprek met een robot verloopt. Je kan een robot wel woordjes leren en menselijke mimiek bijbrengen, maar er is geen sprake van echte verbinding. Die verbinding ontstaat in de onderstroom.

De opbouw van een dialoog

Een conversatie is opgebouwd uit geluid en stilte, net als muziek. Je kunt een gesprek zien als een dans, waarin stilte en spreken elkaar afwisselen in een ritme dat je samen maakt. Je antwoordt beurtelings op elkaars woorden. In een gesprek ben je vaak gericht op de verbale inhoud van een conversatie. Zelfs als je hebt geleerd om op de non-verbale communicatie te letten, gaat een gedeelte van de informatie aan je voorbij.

Behalve de woorden en lichaamstaal zijn er namelijk ook andere factoren die een rol spelen in een gesprek zoals de snelheid, de toon, de mate van aanwezigheid van de deelnemers, patronen van openheid en afsluiting. Elk gesprek is een unieke combinatie van een deze factoren. Die combinatie leidt tot een ervaring van verbinding. Een robot begrijpt dat niet.

Gedeelde taal creëren

Ieder mens heeft een eigen taal. In een tweegesprek op basis van verbinding, creëer je samen een gedeelde taal. Dat kan je trainen door middel van muziek of beweging. Kijk en luister naar deze muzikale top-improvisatie, waarin een inspirerende gedeelde taal ontstaat.

Embodied Listening

In mijn workshop Embodied Listening onderzoeken we de choreografie van het tweegesprek. Je voert een aantal gesprekken met simpele bewegingen in plaats van woorden. Vaak zijn die gesprekken betekenisvol, diepgaand, en soms wordt er enorm gelachen. Tijdens een gesprek zonder woorden val je namelijk uit je gewoontepatronen van luisteren en spreken. Je moet het hebben van je spontane invallen. Daarin wordt de onderstroom in het gesprek zichtbaar. Dat wat zich afspeelt tussen de woorden: de verbinding zelf, de essentie van wat we uitwisselen, de kwaliteit van de ontmoeting. Deelnemers vinden deze gesprekken één van de meest leerzame onderdelen van het programma Embodied Learning.

Wil jij de onderstroom in je gesprekken leren herkennen?

• Doe mee aan het programma Embodied Learning

In mijn boek ‘Stevig staan in intense situaties’ kan je meer lezen over de onderstroom in gesprekken en in organisaties. Je kunt het bestellen via deze link.